İçindekiler
Çocuklarda Havale Geçirmek
Bu yazımızda çocuklarda havale geçirme konusunu anlatmaya çalışacağız. Çocukların ateşlenmesi ve hasta olması sıkça görülen bir durumdur. Her çocukta ateşlenme görülür. Ancak bazı çocuklar havale nöbeti geçirirken bazıları geçirmez. Yüksek ateş bazı çocuklarda havale yapabilir. Çocuk ateşli ya da ateşsiz havale geçirebilir.
Havale Nedir? Havale Ne Demek?
Tıp dilinde, çocuktaki ateş sırasında ortaya çıkan nöbetlere havale ( FEBRİL KONVÜLSİYON) denir. Havale 6 aylık bebekler ile 5 yaş arası çocuklarda görülen, bir hastalıktır. 5 yaşından sonra geçirilen nöbetler, sara (epilepsi) nöbeti kabul edilir. Havale nöbetleri en sık 18 – 22 ay arasında ortaya çıkar. Havale erkek çocuklarda kızlardan daha fazla görülür.
Havalenin Nedenleri Nelerdir?
Aslında havalenin sebepleri halen tam olarak açıklık kazanmamıştır. Her çocuk ateşlendiği halde bazı çocuklar nöbet geçirirken, diğer çocukların neden havale geçirmediği tam olarak bilinemektedir. Genelde ateşli havale çocukta genetik yatkınlık varsa ortaya çıkmaktadır.
Ateşlenme ve Havale
Aniden ateşlenme ve yüksek ateş çoğu anne ve babayı korkutmaktadır. Çocuğun belirli bir nedenden dolayı ateşlenmesi korkulacak bir durum değildir. Çünkü çocuk ateş sayesinde enfeksiyonlara karşı savaşıyor ve bağışıklık kazanıyordur. Fakat çok yüksek ateş havaleye neden olabileceğinden dikkatli olmak gerekir.
38 derecenin üzerinde olan ateşler yüksek ateş olarak kabul edilir. Ateşlenmenin birçok nedeni olabilir. Geçirilen bir hastalık, bebeklerin diş çıkarması, devamlı hazımsızlık, bağırsak sorunları ya da kemik hastalıklarından dolayı kaynaklanabilir. Yani ateş tek başına bir hastalık olarak kabul edilemez. Fakat ateşli havalenin birkaç nedeni vardır. Enfeksiyona bağlı havale, ailede havalenin geçirilmiş olması ya da menenjite bağlı havale çocuğun ateşli havale geçirmesine neden olabilir. Ailede daha önceden havalenin geçirilmiş olması çocuğun havale geçirme oranını yükseltir. Bazense enfeksiyona bağlı havale görülebilir. Bu bebeklik döneminden itibaren başlayabilir ve 5 yaşına kadar devam edebilir. Yani bebeklikten 5 yaşına kadar olan sürede enfeksiyona bağlı havale görülebilir. Havale geçirildiğinde vücut kasları ani olarak kasılmaya başlar. Çocuklarda ise kol ve bacaklar kasılır.
Yüksek Ateşe Dikkat
Bazı hastalıklar ateş yapmaz iken, bazı hastalılar ateş yapabilir. 39–40 dereceyi bulan ateşlenmelerde hemen doktora gidilmelidir. Çünkü ateşli havale geçirme riski yüksektir. Genelde çocukların ateşlenme nedeni enfeksiyonlardır. Bazı hastalıklar ateş yapmayabilir. Bu durumda ateşsiz havale geçirmesi söz konusudur. Özellikle bebeklerde anne ve babalar çok dikkatli olmalıdır. Normalin üstünde ölçülen bir vücut ısısı varsa hemen doktora gidilmelidir. Çocuklarda çocuğun durumuna ve ateş derecesine bakılmalıdır. Eğer çocuk oynuyor, uyanık kalabiliyor ve düzeni uyuyorsa, yemek yiyebiliyor ve aktif ise korkulacak bir durum yoktur. Ancak bunların tam tersi bir durumda ise; sürekli huzursuz, uyuyamama sorunu varsa, yemek yiyemiyor ve yüksek ateş devam ediyorsa bir doktora gidilmelidir.
Havale Belirtileri Nelerdir?
Havale geçiren çocuğun rengi aniden sararır. Çocuk bilincini kaybeder. Çocuk kendini kasar, tek bir noktaya bakar. Solunum güçleşir, dişleri kenetlenir ve altını ıslatabilir. Bu bir süre devam eder. Genelde 1–2 dakika sürebilir. Birkaç dakika sonra kriz biter. Kriz bitince çocuk sesli olarak nefes alır, gevşer. Havale geçtikten sonra uykuya dalar..
Dikkat: Çoğu zaman kriz kısa sürdüğü ve belirtileri basit olduğu için çocuğun havale geçirdiği anlaşılamamaktadır. Çocukta hafif bir sertleşme, biraz sarsılma, kasılma, güçsüz kalarak yere düşme ve çok kısa bir süre bilinçsiz kalma şeklinde havale kendini belli eder. Ateşli havaleyi anlamak için çocuğun bilincinin yerinde olup olmadığına bakmak lazımdır. Gözlerin devreilmesi, bilinçsizliğe işaret ettiği için, gözleri incelenmelidir.
Havale Geçiren Çocuğa Ne Yapmalı?
Çocuğunuzun havale geçirdiği anda siz sakin ve soğukkanlı olmalısınız. Paniğe kapılmadan müdahale etmelisiniz. Havale geçiren çocuk sizi ürtertebilir, ama siz gereken müdaheleleri yaparsanız çok fazla tehlikeli değildir.
Ateşli havalelerin çoğu tehlikesizdir. Özellikle dikkat edilmesi gereken menenjite bağlı havaleler tehlikelidir, çünkü beyinde hasar bırakabilirler.
Havale Geçiren Çocuğun Ateşini Düşürün
Havale geçiren çocuğun üstü açılmalıdır. Çocuk havale geçirdiği anda çocuğu sıkacak elbiseler çıkarılmalıdır. Çocuğu hemen soymalısınız.
Ateşi 38′in üzerindeyse doktorunuzun önerdiği miktarda , doktorunuzun tavsiye ettiği “parasetamol” şurubu içirin. Eğer çocuğunuz şurubu içemiyorsa fitil de kullanabilirsiniz. Ateş düşerken terleme ile bol miktarda sıvı kaybı oluşacağı için sık sık su vermeyi ihmal etmeyin. Islak iç çamaşırlarını değiştirin.
Ateş 39.5′in üzerindeyse yukardakilere ek olarak çocuğunuzu tamamen soyun, yatağına bir havlu serin, üzerine yatırın. Islak bir sünger ya da bezle alın, boyun, koltuk altları, bacak araları ve büklüm yerlerini sık sık silin. Bu iş için buzlu, kolonyalı, sirkeli değil sadece ılık su kullanın.
Ardından ağzında her hangi bir besin maddesi varsa çıkarılmalı ve başını yana doğru çevirmelisiniz. Etrafında kırılacak ve yaralanmaya neden olabilecek eşyalar kaldırılmalıdır.
Ardından çocuk hemen bir doktora götürülmelidir. Aksi durumda çocukta kalıcı hasarlar görülebilir.
